Permission (İzin Alma / İzin Verme)

Birinci tekil ve birinci çoğul şahıslarda izin alma ve izin verme durumlarını ifade etmek için bazı kalıplar kullanılır. Bu kalıplar may, can ve allow ifadeleridir ve şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zamanlarda kullanılır.

Bu kalıpların kullanımına örnek;

  • I  may read any book in her room.
  • I  can read any book in her room
  • I am allowed to read any book in her room.

** Yukarıda verilen 4 örnekte anlam bakımından aynıdır. Her cümle “Onun odasındaki her kitabı okuyabilirim.”  anlamına gelmektedir.

► Herhangi bir konuda izinli olduğunu belirtmek için may kalıbı kullanılabilir, ancak bu kalıp yaygın olarak kullanılmaz. Bu sebeple can  veya  am / is / are allowed to kullanılması daha yaygındır ve daha doğru olur.

► İzin verme işi may kullanılarak ifade ediliyorsa, cümleyi söyleyenin tamamen kendi yetkisine dayanarak böyle bir izin verdiği anlaşılır.

** May not yapısı, bazen karışıklığa yol açmaktadır. "You may not go." cümlesi  "Gitmeyebilirsin."  şeklinde Türkçe'ye çevrilirse yanlış olur. Doğrusu, "Gitmemelisin." dir. Yani cümleyi söyleyen kişi kendi yetkisini kullanarak kartı tarafa müsaade etmemektedir.  

** May ile her ne kadar cümleyi söyleyenin bizzat kendi iradesini kullandığı anlaşılsa da, kanunen veya resmen yasak olan eylemler için de may not kullanılabilir. Böylece kural daha nazik bir şekilde hatırlatılmış olur. Özellikle ilanlarda ve uyarı levhalarında bu tip kullanımlara rastlamak mümkündür

  • Students may not go out  until the class is over. (Öğrenciler ders bitmeden dışarı çıkamazlar.)

** Yukarıdaki örnek cümle bir kuraldır ve okul idaresi tarafından belirlenmiştir.

  • People may not smoke in the hospitals. (İnsanlar hastanelerde sigara içemezler.)

** Yukarıdaki örnek cümle bir kuraldır ve sigara içilmesi hastane yönetimi tarafından yasaklanmıştır.

► İzin verme durumları "can"  kullanılarak ifade ediliyorsa, yine kişinin kendi yetkisini kullanarak bir işe izin verdiği anlaşılır. "May"  ile aralarında anlam açısından açısından herhangi bir fark yoktur, ancak may daha nazik olunması gerektiğinde kullanılabilir. 

** May ile Can arasındaki diğer farkta, can kalıbının çok daha kapsamlı kullanılabilmesi ve kişinin kendi yetkisi haricinde olan izinleri de ifade ettiği anlaşılabilmektedir.

  • She can ride our car any time. (Arabamızı her zaman sürebilir.)

**Bu cümlede, cümleyi söyleyenin izni de olabilir, ailesinin izni de olabilir.

  • She is allowed to ride our car any time. (Arabamızı sürmesine  her zaman izin veriliyor.)
  • My family allow her to ride my bike any time. (Ailem onun arabamızı sürmesine müsade ediyor.)

► Olumsuz cümleler için de aynı durum söz konusudur.

  • You can't ride our car. (Arabamızı süremezsin.)

**Bu cümle de iki türlü anlaşılabilir. “Arabamızı kullanmana ben müsade etmiyorum.”  Veya, “Ailem arabamızı kullanmana müsade etmiyor.” anlamlarına gelebilir.

► Herhangi bir konuda izin vermek için  "could"  kullanılabilir. İzin vermek için kullanılan could,can yardımcı fiilinin geçmiş hali değildir. Şimdiki ve gelecek zaman için kullanılmaktadır ve şarta bağlı bir durumun bulunduğu anlaşılmaktadır.

  • She could to ride our car any time. (Arabamızı sürebilir.)

**Bu cümlede, eğer istiyorsa sürebilir anlamı çıkmaktadır.

► Geçmiş zamanda gerçekleşmiş bir izin verme eyleminden bahsedildiğinde; could veya allow kelimeleri kullanılır. May'in geçmiş zaman hali sadece allow kelimesi ile, can'in geçmiş zaman hali ise hem could ve hem de allow kelimeleri ile yapılabilir.

EXAMPLES (ÖRNEKLER)

  • Last week my family didn't allow her to ride our car. (Geçen hafta ailem onun arabamızı sürmesine müsade etmedi.)
  • Last week she wasn't allowed to ride  to our car. (Geçen hafta onun arabamızı sürmesine müsade edilmedi.)
  • Yesterday I allowed her  to use my book. (Dün kitabımı kullanmasına müsade ettim.)
  • Last term the the school didn't allow the students to play football in the front yard. (Geçen dönem okul talebelerin ön bahçede top oynamalarına müsade etmedi.)
  • In the past passengers could smoke in the municipal buses. (Eskiden yolcular belediye otobüslerinde sigara içebiliyorlardı.

► Yalnız bir kereye mahsus olan durumlar anlatıldığı zaman sadece allow kelimesi kullanılmalıdır. Genelden bahsederken, yani yalnızca bir kereye mahsus olmayan izin verme eylemlerinden bahsedildiğinde ise could ve allow to kullanılabilir. Perfect tense'li cümlelerde ise kesinlikle allowkelimesi kullanılır.

► Soru hali, yani izin isteme ve rica durumlarında can, could, may ve might kelimelerinin dördü de kullanılabilir. Fakat dördünün de kullanılması sadece birinci tekil ve birinci çoğul şahıslar için geçerlidir.

  • Can / Could / May / Might I ask a question? (Size bir soru sorabilir miyim?)

**Genel olarak izin alma ve izin verme kalıplarını incelersek;

Can; kibarlığa gerek duyulmadığı durumlarda

Could; biraz daha kibar olunması gereken durumlarda

May; daha resmi ve kibar olunması gereken durumlarda,

Might; en fazla nezaket gerektiren ve en resmi ortamlarda kullanılır.

Genç Akademi
22 Ekim 2018

Bizi sosyal medyada takip edin, gelişmelerden ve kampanyalardan haberdar olun.

facebook.com/GencAkademiTR instagram.com/gencakademi_/ youtube.com genc-akademi.tumblr.com

T.c. Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Onaylı

e-bülten
Kampanyalardan haberdar olmak istiyorum.